Burgerschap MBO
Status
Ook voor burgerschap in het MBO geldt: het is eigenlijk geen schoolvak, maar meer een opdracht. In het MBO moeten opleidingen, conform het Examen- en kwalificatiebesluit beroepsopleidingen Web, aan “vier dimensies” aandacht besteden:
- Vitaal burgerschap
- Sociaal-maatschappelijke dimensie
- Economische dimensie
- Politiek-juridische dimensie
Voor deze dimensies geldt een zogenaamde inspanningsverplichting: dit neemt de opleiding op in zijn examenreglement en de examencommissie bepaalt of daaraan wordt voldaan. Veel MBO-opleidingen zetten burgerschap als vak in het rooster. Maar MBO-opleidingen hebben de vrijheid deze dimensies, of de daaraan gekoppelde kwalificaties, zelf in onderwijs te vertalen, ook door deze bijvoorbeeld bij andere vakken onder te brengen.
Ontwikkelingen
Uit onderzoek in 2021 bleek dat burgerschap op het MBO onvoldoende tot zijn recht komt: het is te vrijblijvend, het telt nauwelijks mee, de dimensie zijn vaag omschreven. De Burgerschapsagenda van vijf jaar daarvoor, bleek niet tot zijn recht te komen. In dat stuk werden reeds verbeteringen voor burgerschapsonderwijs in het MBO voorgesteld, Het Ministerie heeft daarom in 2022 een Expertgroep aan het werk gezet dat nu de eisen voor burgerschap aan het herformuleren is. Er zaten hoogleraren, vakexperts, bugerschapsexperts en docenten in. Doel is om de vrijblijvende status van burgerschapsonderwijs te verkleinen.
In voorjaar 2023 leverde de Expertgroep tot het rapport Burgerschapsonderwijs in een veranderende samenleving: Herijking kwalificatie-eisen burgerschapsonderwijs mbo. Op dinsdag 01-07-2023 bood de Expertgroep dit rapport aan Minister Dijkgraaf aan. Kern van het rapport:
-Er komen nieuwe kwalificaties voor Burgerschap.
-Deze eindtermen zijn gegroepeerd in vier thema’s: Verschil en gelijkwaardigheid, Individu en groep, Maatschappijvisies en maatschappelijke vraagstukken, Macht en besluitvorming.
-Elk thema krijgt vijf eindtermen: twee eindtermen die betrekking hebben op kennis, een op veranderbaarheid, een over ervaringen en een over standpunten en handelingsmogelijkheden van studenten.
-Het voorstel is om tot instellingenexamen te komen voor deze eindtermen. Het is de scholen dit examen zelf vorm te geven.
Op 13-09-2023 vond de vergadering van de vaste Kamercommissie plaats. CDA-kamerlid Harmen Krul diende een motie in om Burgerschap te laten examineren. De Minister was tegen dit laatste voorstel. De motie komt niet in stemming omdat de Minister onderzoek wil naar de mogelijkheden, de voor- en nadelen voor examinering. In januari 2024 zou dit onderzoek afgerond zijn. Inmiddels is gebleken dat de MBO-leden van de NVLM het, op twee na, een goed idee vinden als dit Burgerschap wel geëxamineerd wordt.
Standpunt NVLM
De NVLM heeft de genoemde problemen met burgerschaponderwijs in het MBO al lang geadresseerd. De NVLM omarmt dan ook de inspanningen van de expertgroep.