Maatschappijleer VMBO, HAVO/VWO
Status
Maatschappijleer is een verplicht vak in het VMBO, HAVO en VWO, dus in alle profielen. Het wordt in de bovenbouw aangeboden.
Het vak heeft de status van schoolexamenvak. Dat wil zeggen dat het meetelt in de diplomering, maar niet met een Centraal Schriftelijk Eindexamen wordt afgesloten. Daarnaast maakt maatschappijleer op HAVO en VWO onderdeel uit van het zogenoemde 'combinatiecijfer'.
Het aantal lesuren is niet per se voorgeschreven. In HAVO en VWO zijn er wel 120 studielasturen voorgeschreven.
Ontwikkelingen
Er gebeurt in de schooljaren 2023-2024-2025 veel rondom vakvernieuwing van maatschappijleer. Onder begeleiding van de SLO werkt de vakvernieuwingscommissie maatschappijleer aan de herziening van het programma van het vak maatschappijleer voor VMBO, HAVO en VWO. Veel informatie over de voortgang vind je hier: http://actualisatieml.nl/maatschappijleer.
Wat gaat er veranderen?
Maatschappijleer gaat een belangrijker plek (meer '"ontwerpruimte") krijgen in het curriculum van de bovenbouw, wat een uitdrukkelijke wens van de landelijke politiek is. In het nieuw te ontwerpen vak wordt namelijk ook een flink deel van de burgerschapsopdracht aan scholen in de bovenbouw belegd. Binnen de vakvernieuwingscommissie is een sterke overtuiging dat het vak behalve kennis over onder meer democratie en rechtsstaat, meer vaardigheden en houdingen moet gaan bevatten waardoor leerlingen de politieke en sociale geletterdheid ontwikkelen om als volwaardige burgers te kunnen participeren in de samenleving, en zich kunnen verhouden tot de overheid. Daarbij wordt ook meegenomen dat vmbo-leerlingen momenteel, wat die geletterdheid betreft, beginnen met een achterstand ten opzichte van leerlingen in havo en vwo, die zoveel mogelijk moet worden opgeheven.
Rol van de NVLM
De rol van de NVLM in de vakvernieuwing bestaat thans uit twee activiteiten. Ten eerste willen we proberen via bijeenkomsten van leraren, netwerken met lerarenopleiders, onze leden, het nieuwe programma bekend te laten worden. Ten tweede is de politieke afhandeling van dit programma nog niet klaar. We zullen daarom als vereniging scherp moeten zijn om de gewenste afwikkeling van de voorstellen en daarop proberen invloed uit te oefenen.
Standpunt NVLM
We omarmen als NVLM de ingezette vakvernieuwing. Op deze wijze kan maatschappijleer zijn rol als burgerschapsbevorderend vak goed waarmaken. En het past bij ons standpunt dat burgerschap binnen bestaande vakken moet worden gerealiseerd. Wel is van belang dat het vak dan ook omvangrijker wordt, ofwel dat er meer lesuren of studielasturen voor vrijkomen. Ook de de huidige mogelijkheid om (school)examenvakken met elkaar te compenseren zou veranderd moeten worden. Het streven is dat dit vak een CSE krijgt. En leraren moeten natuurlijk op school wel de middelen krijgen om die grotere opdracht aan het vak in het beoogde curriculum uit te kunnen voeren op de manier waarop het ontworpen is. Denk hierbij aan bijscholing, ontwikkeling van nieuwe didactiek, meer lestijd en een steviger plek in de (al dan niet centrale) examinering.